[vc_row][vc_column][vc_column_text]Στην καρδιά της Αιτωλοακαρνανίας, 35 χιλιόμετρα από την Ιερή πόλη του  Μεσολογγίου και μόλις 6 χλμ από το Αγρίνιο βρίσκεται η λίμνη Τριχωνίδα, η πιο βαθιά, η πιο μεγάλη, η πιο γραφική και συγχρόνως η πιο άγνωστη λίμνη της Ελλάδας.

Η λίμνη Τριχωνίδα μαζί με την Λυσιμαχεία συμπεριλαμβάνονται στον Εθνικό Κατάλογο των προτεινόμενων περιοχών για ένταξη στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο NATURA 2000.

 

Πριν από εκατομμύρια χρόνια, μεταξύ των Αιτωλικών και Ακαρνανικών βουνών, στην Αιτωλική πεδιάδα,  σχηματιζόταν μια μεγάλη λίμνη μέσα στην οποία χανόταν ο ποταμός Αχελώος για να ξαναβγεί νότια από τα στενά της Κλεισούρας, τα επονομαζόμενα από τους αρχαίους Κύκνεια Τέμπη και να χυθεί με ορμή στον κόλπο του Αιτωλικού.

Στο πέρασμα των χιλιετιών, έπειτα από γεωλογικές ανακατατάξεις, ο Αχελώος άλλαξε πορεία και η  αρχαία μεγάλη λίμνη χωρίστηκε  στα τέσσερα , στις σημερινές λίμνες Τριχωνίδα, Λυσιμαχία Αμβρακία και Οζερό, ενώ η Κλεισούρα μετατράπηκε  σε στεγνή κοίτη ποταμού, σε ένα ωραίο, μεγαλοπρεπές φαράγγι όπου σήμερα, στις απόκρημνες  πλαγιές του βασιλεύουν ακόμα οι γύπες, τα γνωστά “όρνια της Κλεισούρας”, είδος σπάνιο και προστατευόμενο.

Στο ανατολικό τμήμα της λεκάνης των λιμνών δεσπόζει το Παναιτωλικό όρος που το χειμώνα οι κορυφές του καλύπτονται από χιόνι και την Άνοιξη νερά αναβλύζουν από τα σπλάχνα του, σκορπίζοντας την ευλογία τους στον τόπο και φθάνοντας στο τέλος της πορείας τους στην Τριχωνίδα και από εκεί στη Λυσιμαχία. Ο μικρός ποταμός Δίμικος οδηγεί το πλεόνασμα των νερών της Λυσιμαχίας στο μεγάλο ποταμό, τον “αργυροδίνη” Αχελώο. Αν στο δέλτα του Αχελώου και στη λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου υπάρχει ακόμα ζωή, αυτό οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στα νερά της Τριχωνίδας αφού μετά την κατασκευή των φραγμάτων στον Αχελώο, η παροχή του νερού είναι πλέον ρυθμιζόμενη.

[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_separator color=”blue”][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_tta_accordion style=”modern” color=”green” spacing=”5″ gap=”5″ c_align=”center” autoplay=”60″ active_section=”56″ no_fill=”true” collapsible_all=”true”][vc_tta_section title=”Το φυσικό περιβάλλον.” tab_id=”1441215600157-b5540781-b151″][vc_column_text]

Το νερό και η χλωρίδα.

Η λεκάνη της Τριχωνίδας κατά το ήμισυ χαρακτηρίζεται ημιορεινή. Έτσι τα βουνά πλησιάζουν τη λίμνη στο μισό περίπου μήκος των ακτών της και είναι κατάφυτα από πλατύφυλλα- αείφυλλα και κωνοφόρα δέντρα, πουρνάρια, κουμαριές και ελιές.

Στις πλαγιές των παραλίμνιων λόφων φύεται η μεσογειακή μακία που απαρτίζεται από σχίνα, σπάρτα, ρείκια, κουμαριές, φιλύκια, κουτσουπιές, τρικουκιές, χαρουπιές, αγριοτσικουδιές, παλιούρια, ασφάκες και θυμάρι.

Το υπόλοιπο ήμισυ των ακτών της είναι πεδινές εκτάσεις.

Οι καλλιέργειες αναπτύσσονται τριγύρω στη λίμνη, πάνω στα εύφορα εδάφη των προσχώσεων, είναι συνήθως μικτές με εναλλαγές από ανοικτά λιβάδια και δενδρόνες  και σε κάποια τμήματά τους εξελίσσονται μέχρι σήμερα με τον παραδοσιακό τρόπο. Αυτό βοηθά στην επιβίωση πολλών ειδών της άγριας ζωής.

Κοντά στη λίμνη καλλιεργείται η ελιά καθώς και τα εσπεριδοειδή.  Φημισμένα είναι τα  πορτοκάλια –σαγκουίνια της Μυρτιάς.

Ταξιδεύοντας γύρω από τη λίμνη διαπιστώνει κανείς ότι τα ¾ περίπου της ακτογραμμής καλύπτονται  από καλαμιώνες με κυρίαρχο είδος το αγριοκάλαμο (Phragmites australis).

Tα καλάμια αυτά   προσφέρουν καταφύγιο στην άγρια πανίδα, ενώ λειτουργούν και ως “φίλτρα ” για τις κάθε είδους απορροές που έρχονται μέσα στη λίμνη  από τα γειτονικά εδάφη.

Όπου το έδαφος δεν έχει σταθερή κατάκλιση εκεί παραμένει υγρή λάσπη όλο το χρόνο η οποία είναι πολύ πλούσια σε βιομάζα και με κυρίαρχο είδος το ψαθί (Typha sp.) και την κίτρινη ίριδα των βάλτων  (Iris pdeudacorus).

Κατά τόπους, σε πιο στεγνά εδάφη, υπάρχουν θαμνοσυστάδες με ιτιές.

Στα νότια του χωριού  Τριχώνιο, στη νότια ακτή της λίμνης, σώζεται τμήμα υγρού παραλίμνιου δάσους της ζώνης των πλημμυρών όπου κυριαρχούν οι πανύψηλοι νερόφραξοι (Fraxinus oxycarpa),

 σπάνιοι πλέον. Το δάσος αυτό, μαζί με το “δάσος  του φράξου” του Λεσινίου αποτελούν  σήμερα βιογενετικό απόθεμα.

Τα περισσότερα ποταμάκια και ρέματα που εκβάλουν στη λίμνη, τριγύρω από τις εκβολές τους και μέσα στην κοίτη τους, σε ορισμένο βάθος, έχουν πλούσια βλάστηση από νεροϊτιές ( Salix sp.).

Τα ίδια ρέματα, ψηλότερα έχουν συνήθως πλατάνια, πικροδάφνες και  λυγαριές, ενώ κυλούν σε κοίτη με κροκάλες.

Στα ρέματα των βουνών που πλησιάζουν τη λίμνη στο ανατολικό τμήμα της, στην περιοχή της Μυρτιάς, φύεται μια πλούσια βλάστηση που αποτελείται από πλατάνια, αριές και διάφορα άλλα φυλλοβόλα δέντρα.

Ακόμα πιο ψηλά, κοντά στο Θέρμο, πηγές αναβλύζουν και κυλούν τα γάργαρα νερά τους σε ρεματιές, κατάφυτες από πτεριδόφυτα, ριζωμένα στους  βράχους μαζί με τα βρύα.

Μεμονωμένα μεγάλα δέντρα και συστάδες από ιτιές, λεύκες και φτελιές αναπτύσσονται γύρω από τα υγρά εδάφη.

Πάνω από τη λίμνη, λίγο έξω από το χωριό Πετροχώρι με κατεύθυνση προς το χωριό Ανάληψη, συναντάμε ένα μεγάλο κατάλοιπο δάσους ήμερης βελανιδιάς, (  Quercus macrolepis ).

Κοντά στην Παραβόλα αναπτύσσεται υγρό δάσος τύπου στοάς, με πλατάνια, ιτιές και πλούσια βλάστηση στον υπόροφο. Δίπλα του περνά χείμαρρος που κατεβαίνει από το Παναιτωλικό όρος και εκβάλει στη λίμνη. Πλατανοδάση υπάρχουν επίσης στα βόρεια, στις περιοχές Δρογρή και Βαρειά, καθώς και στα νότια της λίμνης, στην περιοχή της Καψοράχης.

Ο πλέον σημαντικός οικότοπος της Τριχωνίδας είναι οι Ασβεστούχοι Βάλτοι, οι οποίοι χαρακτηρίζονται “οικότοποι προτεραιότητας” από την Κοινοτική Οδηγία 43/92/ΕΟΚ. γιατί είναι ασταθή οικοσυστήματα που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή διότι  έχουν υψηλό βαθμό ευαισθησίας και η ύπαρξή τους στηρίζεται σε λεπτές υδρολογικές και περιβαλλοντικές ισορροπίες.

Στα υγρά λιβάδια που πλημμυρίζουν εποχικά, τον Απρίλη ανθίζουν οι ορχιδέες του βάλτου (Ophrys laxiflora), οι κίτρινες ίριδες και οι γλαδιόλες.

Στα γύρω λιβάδια και δάση, στα φρύγανα, στη μακία και  στους ελαιώνες φυτρώνουν ο λευκός κρίνος και η φριτιλάρια καθώς και ένας μεγάλος αριθμός από αγριολούλουδα γνωστά σε όλους μας, όπως οι παπαρούνες και οι μαργαρίτες. Κοντά στις όχθες συναντάμε επίσης την αγριομέντα ή φλισκούνι  και το κάρδαμο.

Μέσα στα νερά της λίμνης επιπλέουν τα  λευκά νούφαρα που σε ορισμένες περιοχές δημιουργούν ολόκληρα πλωτά λιβάδια.

Την Άνοιξη, τα λευκά σαρκώδη άνθη τους διαχέουν ένα ευχάριστο άρωμα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Μεγάλη είναι και η ποικιλία των μανιταριών που φυτρώνουν τριγύρω από τη λίμνη με πιο χαρακτηριστικά τα φθινοπωρινά που αναπτύσσονται πάνω στο οργανικό υπόστρωμα των αποσαθρωμένων  καλαμιών  των βάλτων. Πολλά από αυτά είναι βρώσιμα.

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Τριχωνίδα, το πέλαγος της Αιτωλίας” tab_id=”1441215600121-cc881e1a-4371″][vc_column_text]

Μαγική και ανεξερεύνητη, γεμάτη χρώματα και μοναδικές φυσικές ομορφιές, η λίμνη Τριχωνίδα, η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας, μας προσκαλεί να την γνωρίσουμε.

Αστραφτερό γαλάζιο μισοφέγγαρο απλώνεται νωχελικά στην καρδιά της Αιτωλοακαρνανίας. Ηγεμονική σαν θάλασσα, που τον χειμώνα, όταν φυσούν οι αέρηδες, σηκώνει κύματα μεγάλα, θαρρείς και βρίσκεσαι στο πέλαγος. Απέραντη, σαν να μην έχει σύνορο στεριάς. Είναι το πέλαγος του τόπου. Έτσι χαρακτηρίζεται στα έγγραφα της Τουρκοκρατίας. Γι’ αυτό στην αρχαιότητα έδιναν διαφορετικές ονομασίες σε επί μέρους τμήματα της λίμνης που διασώθηκαν και μεταγενέστερα (Ύδρα, Σούντι κ.ά.).

Στις αρχές του 1800, όταν ο Γάλλος περιηγητής Φραγκίσκος Πουκεβίλ διέσχιζε την περιοχή, είδε τη μεγάλη «θάλασσα» και σαγηνεύτηκε. Τα «γλυκά» νερά της έσχιζαν καράβια με πανιά και απ’ τα υδάτινα μονοπάτια της μετέφεραν κυρίως ξυλεία και τρόφιμα στα παραλίμνια χωριά.

Η λίμνη Τριχωνίδα  πήρε το όνομά της μάλλον από την αρχαία πόλη Τριχώνιο. Η πόλη των Τριχωνιαίων ήταν μια από τις πιο διακεκριμένες αιτωλικές πόλεις του 3ου π.Χ αιώνα και ανέδειξε σπουδαίους άνδρες που είχαν αναλάβει ανώτατα αξιώματα στην Αιτωλική Συμπολιτεία.

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Προστατεύω και αξιοποιώ τη φύση της Τριχωνίδας μέσα από τον βιώσιμο τουρισμό.” tab_id=”1441216389376-68039e3c-8265″][vc_column_text]

Ο στόχος μας είναι να γίνει η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας, η  Τριχωνίδα, ένας τουριστικός προορισμός που θα προσφέρει στον επισκέπτη μια θαυμάσια όσο και μοναδική εμπειρία παράλληλα με το σεβασμό στους φυσικούς και πολιτιστικούς της θησαυρούς.

Μια εξόρμηση στη φύση και την παράδοση γίνεται κάθε εποχή του χρόνου, όταν η επιθυμία για αλλαγή και ξεκούραση είναι έντονη και ωθεί τον κάτοικο της πόλης να αποδράσει.

Ένας τέτοιος τόπος απόδρασης προσφέρεται στην περιοχή της Τριχωνίδας, όπου, έξω από την καθημερινότητα και το άγχος, ο επισκέπτης θα ανακαλύψει το  περιβάλλον  σε φυσικούς χώρους άγριας ομορφιάς και σε όμορφα παραδοσιακά και φιλόξενα χωριά, γύρω από τη λίμνη.

Εκεί θα μοιραστεί με τους ντόπιους τα νόστιμα τοπικά εδέσματα, όπως τη γλανιδόπιτα, κοτόπιτα, τυρόπιτα,  χορτόπιτα, μακαρονόπιτα, κολοκυθόπιτα αρμυρή ή γλυκιά   και τόσες άλλες μοναδικές σε νοστιμιά και ποικιλία πίτες,  την αθερίνα, το λιαστό κεφαλόπουλο ή “πετάλι”, τις τσερούκλες στον “ταβά”, τα χέλια ψητά ή στη σούβλα, τα καβούρια του γλυκού νερού στη “χόβολη”, τις τηγανητές δρομίτσες,   την “πρατίνα”, τα φριγαδέλια και τα λογής ψητά της περιοχής, τα ντόπια χοιρινά λουκάνικα και τις “ματιές”, την ξακουστή “πηχτή” από χοίρο, το “σπλήνι” που είναι ψιλό κοκορέτσι από έντερα τράγου,  τις μοναδικές ελιές,  τις χειροποίητες χυλοπίτες και τον τραχανά, τα ραβανί, τα γλυκά του κουταλιού από κυδώνι, νεραντζάκι, περγαμόντο, φράπα, καρυδάκι, δαμάσκηνα και σταφύλι, το “μυγδαλάτο”, τις “συκομαΐδες” από πολτό σύκων ξεραμένες στον ήλιο, τα καρύδια και τα κυδώνια στο μούστο γνωστά στην περιοχή ως “τσούκι” και τόσα άλλα.

Εκεί θα κολυμπήσει, θα ψαρέψει, θα παρακολουθήσει τα πουλιά κοντά στις όχθες, μέσα στους κάμπους και στα γύρω βουνά, θα θαυμάσει μια μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων και φυτών, θα επισκεφθεί ιστορικά μνημεία της αρχαίας και νεότερης ιστορίας του τόπου, θα παρακολουθήσει από κοντά τη ζωή των κατοίκων, θα περπατήσει, θα ονειροπολήσει ακούγοντας το κελάρυσμα του νερού στις νερομάνες. Τις ζεστές νύχτες τις Άνοιξης θα μαγευτεί από τη συναυλία των βατράχων και θα εντυπωσιαστεί από τις χιλιάδες φωτεινές κουκίδες που στοιχειώνουν τον αέρα, είναι οι πυγολαμπίδες που ψάχνουν το ταίρι τους. Στην περιοχή άφθονα είναι  τα αμφίβια, τα ερπετά και τα έντομα για όποιον έχει ενδιαφέρον να τα παρακολουθήσει.

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Η Πανίδα ” tab_id=”1441216739056-b41412ec-daf3″][vc_column_text]

Η περιοχή της Τριχωνίδας είναι από τις πλουσιότερες σε αμφίβια και ερπετά.

Βάτραχοι, φρύνοι  και δεντροβάτραχοι δονούν με τα κοάσματα τους τις ανοιξιάτικες και καλοκαιρινές νύχτες. Από τα οκτώ είδη αμφιβίων που υπάρχουν στη Λεκάνη της Τριχωνίδας, ο λιμνοβάτραχος είναι το πιο κοινό.

λιμνοβάτραχος

Πάνω από 17 είδη ερπετών απαντούν στη λίμνη  και στα γύρω εδάφη όπως  η μικρή σαύρα αβλέφαρος, η γουστέρα του Ταύρου που είναι ενδημικό είδος της Δυτικής Ελλάδας, νεροχελώνες και νερόφιδα που κολυμπούν στα νερά ή λιάζονται στις όχθες,   χερσοχελώνες  που ερωτεύονται αγκομαχώντας ανάμεσα από τους θάμνους, λαφίτες, τυφλίτες, σαπίτες, γιατρόφιδα  και σαΐτες παραμονεύουν για να πιάσουν τρωκτικά που αποτελούν τη βασική  τους τροφή, εξυγιαίνοντας συγχρόνως τους αγρούς από τον υπερπληθυσμό των ποντικών και αρουραίων.

αβλέφαρος

γουστέρα του Ταύρου

 Στικτή Νεροχελώνα

  Γραμμωτή Νεροχελώνα

Νερόφιδο

Σαπίτης

Έντομα

Η εντομοπανίδα της Τριχωνίδας είναι πλούσια και παίζει πολύ κρίσιμο ρόλο στην τροφική αλυσίδα. Τα έντομα δεν είναι εύκολα ορατά για τον επισκέπτη, χρειάζεται μεράκι, υπομονή και ίσως ένας μεγεθυντικός φακός.

Τα έντομα που μπορεί κανείς να διακρίνει εύκολα είναι οι πεταλούδες και οι λιβελούλες ή ελικοπτεράκια όταν πετούν δραστήρια πάνω από τα νερά, ψάχνοντας για την τροφή τους που αποτελείται από άλλα έντομα, όπως οι μύγες ή αναζητώντας ένα ταίρι για να διαιωνίσουν το είδος τους.

Η παρουσία των λιβελούλων σε μια υγρή περιοχή θεωρείται ως θετικός οικολογικός δείκτης, συνώνυμο καλής ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος στο συγκεκριμένο υγρότοπο. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι οι προνύμφες αυτού του εντόμου τρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με  προνύμφες  κουνουπιών, ελαττώνοντας έτσι σημαντικά τους πληθυσμούς  τους. Οι λιβελούλες είναι εντελώς ακίνδυνες για τον άνθρωπο.

Ορνιθοπανίδα

Ο χώρος της λίμνης έχει μεγάλη ορνιθολογική  σημασία γιατί εκεί διαχειμάζουν πολλά υδρόβια πουλιά ενώ είναι σημαντικός σταθμός κατά τη διάρκεια της αποδημίας και χώρος φωλιάσματος για σπάνια είδη. Στην Τριχωνίδα έχουν παρατηρηθεί πάνω από 200 είδη πουλιών, ενώ στην ευρύτερη λεκάνη του Αγρινίου πάνω από 220, από  τα οποία τα 50 είναι σπάνια όπως ο πορφυροτσικνιάς.

Τα ελατοδάση και τα ψευδαλπικά λιβάδια του  Παναιτωλικού  απέχουν λίγο από τον υγρότοπο της λίμνης και τα δρυοδάση του Αράκυνθου. Έτσι η ευρύτερη περιφέρεια της Τριχωνίδας φιλοξενεί δασικά είδη πουλιών, είδη μεσογειακών θαμνώνων, είδη πεδινών λιβαδιών,   υγρών δασών,  ελαιώνων, είδη που ζουν στα καλάμια, υδρόβια της λίμνης και πολλά αρπακτικά. Η  παρουσία των αρπακτικών  δηλώνει ότι τα οικοσυστήματα της περιοχής αυτής είναι ακόμα πλούσια σε ζωή.

Περίπου 3500 κορμοράνοι έρχονται στη λίμνη νωρίς το πρωί από το φράγμα του Στράτου όπου κουρνιάζουν για να τραφούν. Το χειμώνα σχηματίζουν μεγάλες ομάδες για να κυνηγήσουν ψάρια τα οποία  είναι η βασική τους τροφή.

κορμοράνοι

Τα νανοβουτηχτάρια που φωλιάζουν στη λίμνη κυνηγούν μοναχικά με μακροβούτια, συνήθως μικρά ψάρια.

νανοβουτηχτάρια

Τα συγγενικά τους μαυροβουτηχτάρια καθώς και τα σκουφοβουτηχτάρια  διαχειμάζουν στην Τριχωνίδα και τρέφονται λίγο βαθύτερα, σε πιο καθαρά νερά.

Οι βουβόκυκνοι επισκέπτονται κατά ομάδες τη λίμνη, όταν ο χειμώνας είναι βαρύς.

Η λίμνη  φιλοξενεί επίσης  διάφορα είδη πάπιας.

Οι χουλιαρόπαπιες, οι πρασινοκέφαλες, τα σφυριχτάρια, οι ψαλίδες και τα κιρκίρια επισκέπτονται την Τριχωνίδα κάθε χειμώνα.

Κάθε χρόνο, περίπου 10.000 πάπιες διαχειμάζουν   εδώ, ενώ ο αριθμός αυτός μπορεί να υπερδιπλασιαστεί όταν κάνει βαρυχειμωνιά.

Μαυροκέφαλες, γκισάρια και τσικνόπαπιες πιάνουν την τροφή τους από το βυθό με μακροβούτια και είναι τα πιο κοινά είδη πάπιας στη λίμνη εξαιτίας του πλούσιου σε τροφή πυθμένα στις ρηχές ακτές της.

Τακτική είναι και η εμφάνιση φερεντινιών που πλέον απαντώνται σε πολύ λίγους υγρότοπους της Ελλάδας.

Οι φαλαρίδες το χειμώνα σχηματίζουν μεγάλα κοπάδια που τον Γενάρη μπορούν να φθάσουν και τα 25.000 άτομα. Φαλαρίδες μπορούμε εύκολα να παρατηρήσουμε στις όχθες της λίμνης  όπου ξεκουράζονται καθαρίζοντας το πτέρωμα τους.

Εκεί επίσης θα συναντήσουμε τις νερόκοτες και νεροκοτσέλες  που φωλιάζουν μέσα στους καλαμιώνες. Στην ησυχία ενός φθινοπωρινού μεσημεριού το βόμβυσμα της φωνής τους θα μας ξαφνιάσει ευχάριστα.

νερόκοτα

Οι λευκοτσικνιάδες

εμφανίζονται σε μικρούς αριθμούς στις ακτές της την Άνοιξη και το Φθινόπωρο. Οι λιγοστοί και σπάνιοι κρυπτοτσικνιάδες

εμφανίζονται κατά την εαρινή μετανάστευση.

Ο μικροτσικνιάς, ο μικρότερος ευρωπαϊκός ερωδιός,  φωλιάζει μέσα στους πυκνούς καλαμιώνες,

ενώ ο νυχτοκόρακας που φωλιάζει στη γειτονική Λυσιμαχεία έρχεται να τραφεί στην Τριχωνίδα.

Την Άνοιξη, μέσα από τους καλαμιώνες κάνει την εμφάνισή του και ο σπανιότερος των ερωδιών, ο πορφυροτσκνιάς.

Τον Απρίλη, οι χαλκόκοτες πέφτουν κατά ομάδες στα υγρολίβαδα για να τραφούν   καθώς μεταναστεύουν.

χαλκόκοτα

Ο καιροσκόπος παμφάγος ασημόγλαρος είναι καθημερινός επισκέπτης της λίμνης, ενώ οι καστανοκέφαλοι γλάροι παραμένουν στη λίμνη όλο το χρόνο.

Τα ποταμογλάρονα επισκέπτονται σε μικρούς αριθμούς την Τριχωνίδα από τον Απρίλη ως το Σεπτέμβρη. Βουτούν κάθετα από τον αέρα στο νερό για να πιάσουν αθερίνες.

Πολύ πιο σπάνια εμφανίζονται τα νανογλάρονα.

Γερακίνες φωλιάζουν στα κοντινά βουνά και αναζητούν τροφή στους γύρω από τη λίμνη βάλτους, κυρίως το Χειμώνα.

Οι καλαμόκιρκοι φτεροκοπούν πάνω από τη λίμνη κατά τους χειμερινούς μήνες ψάχνοντας για άρρωστα ή τραυματισμένα πουλιά.

Τα βραχοκιρκίνεζα πετούν στην περιοχή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου αναζητώντας μικρά τρωκτικά ή μεγάλα έντομα. Στέκονται  θαρρείς ακίνητα στον αέρα επιθεωρώντας το έδαφος με εκείνο το χαρακτηριστικό τους πέταγμα που στην Ελλάδα τους έδωσε το παρατσούκλι “ανεμογάμης” και στην Ισπανία την παρομοίωση με “το άγιο Πνεύμα”.

Το καλοκαίρι την περιοχή επισκέπτονται ο φιδαετός

και ο σφηκιάρης.

Ο πρώτος τρέφεται με φίδια και σαύρες και ο δεύτερος κυρίως με σφήγκες στις σφηκοφωλιές.   Που και που, πάνω από τη λίμνη μπορεί να περάσει κάποιο ξεστρατισμένο  όρνιο, προερχόμενο από τον Αράκυνθο.

Ο ποταμότριγγας είναι από τα λιγοστά είδη παρυδάτιων πουλιών που επισκέπτονται τη λίμνη. Προτιμά τις χαλικώδεις και βραχώδεις ακτές της.

Λιγοστά ζευγάρια  αλκυόνες φωλιάζουν  σε τρύπες που έχουν ανοίξει σε όχθες όπου υπάρχουν χωμάτινα   πρανή. Κυνηγούν μοναχικά  μικρά ψαράκια με τον πολύ χαρακτηριστικό τους τρόπο.

Οι λευκοσουσουράδες τσιμπολογούν μικρά έντομα στο ανοιχτό έδαφος. Λίγα ζευγάρια φωλιάζουν στις ανατολικές όχθες. Οι κελάδες γεμίζουν τα χορτολίβαδα κάθε χειμώνα   ενώ δεκάδες χιλιάδες ψαρόνια  έρχονται να διαχειμάσουν και τρέφονται τριγύρω από τη λίμνη μαζί με κορακοειδή όπως τα χαβαρόνια για τα οποία η περιλίμνια ζώνη αποτελεί το νοτιότερο τόπο της χειμερινής τους κατανομής στη Βαλκανική.

Πέντε είδη χελιδονιών συγκεντρώνονται την Άνοιξη εδώ κατά χιλιάδες, κυνηγώντας καθημερινά τα έντομα. Το πιο κοινό είδος είναι το σταυλοχελίδονο.

Μιλτοχελίδονο (Hirundo daurica)

Ο μαυρολαίμης κυνηγά έντομα στους θάμνους και τα λιβάδια. Ο φυλλοσκόπος καθαρίζει τα φύλλα και τα κλαδάκια από τα παρασιτικά έντομα, τα αβγά και τις προνύμφες τους. Η τσιχλοποταμίδα

ηχεί το γαμήλιο κελάηδημά της στους καλαμιώνες από τον Απρίλη ως τον Ιούνη. Η υφάντρα χτίζει τη φωλιά της με το χνούδι της λεύκας του ψαθιού και της ιτιάς και την κρεμά  από ένα λεπτό κλαδί, συνήθως  πάνω από το νερό, για ασφάλεια.

Με ένα ζευγάρι κιάλια και ένα βιβλίο για πουλιά μπορεί όποιος επιθυμεί να μυηθεί στην παρατήρηση πουλιών ή όπως λέγεται διεθνώς, στον κόσμο  του bird watching. Μερικές γνώσεις για τη βιολογία και τις συνήθειές τους θα βοηθήσουν στο να τα εντοπίσει κάποιος και να τα παρατηρήσει  με μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ερμηνεύοντας τις κινήσεις και τη συμπεριφορά τους.

Βασικοί κανόνες για τον παρατηρητή πουλιών είναι η υπομονή και  ο σεβασμός προς τα έμβια όντα. Οι κινήσεις δεν πρέπει ποτέ να είναι απότομες,   η ενδυμασία μας δεν πρέπει να έχει φανταχτερά χρώματα που τρομάζουν τα πουλιά. Ενδεδειγμένα χρώματα τα χρώματα της φύσης, καφέ, χακί, πράσινο, γκρίζο.

Πρόσβαση στην παρόχθια ζώνη απ’ όπου θα παρατηρήσουμε τα υδρόβια πουλιά έχουμε στις περιοχές Αμπάρια , Παλαιοχώρα Καινούριου,  Δογρή, Κάτω Μυρτιά, Σιταράλωνα, Τριχώνιο, Δαφνιά, θυρόφραγμα Λυσιμαχείας.

Αρπαχτικά πουλιά μπορούμε να παρατηρήσουμε στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης, καθώς και στους γύρο ορεινούς όγκους. Δυσκολότερη είναι η παρατήρηση των μικρών πουλιών.  

Πουλιά που μπορεί εύκολα κανείς να τα παρατηρήσει  είναι οι φαλαρίδες, τα βουτηχτάρια,  οι ερωδιοί,  οι κορμοράνοι, οι γλάροι, τα γλαρόνια,   οι αλκυόνες  και οι πάπιες.

Επίσης  αρπακτικά όπως γερακίνες, καλαμόκιρκους και βραχοκιρκίνεζα.  

Ένας αξιόλογος φωτογράφος της περιοχής μας που έχει φωτογραφίσει αυτά τα σπάνια είδη ειναι ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΕΚΑΣ 

ΕΔΩ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΣΟΠΙΚΟ ΤΟΥ BLOG : Nature photos by Nikos Paterekas

 

---

 

Θηλαστικά

Τα θηλαστικά της λίμνης δεν έχουν μελετηθεί διεξοδικά.

Το θηλαστικό που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη λίμνη είναι η βίδρα (Lutra lutra)  καθώς το είδος αποτελεί σημαντικό δείκτη υγείας των εσωτερικών  υδάτων.  Η βίδρα σήμερα έχει εξαφανιστεί από τους περισσότερους βιότοπους της και προστατεύεται αυστηρά σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.

Άλλα θηλαστικά που συναντάμε στις γύρω ορεινές περιοχές είναι ο αγριόγατος, το αγριογούρουνο, ο σκίουρος,  ο ασβός και ο  λαγός. Σπανίως εμφανίζεται ο λύκος. Πιο κοντά στη λίμνη θα συναντήσουμε την αλεπού, τη νυφίτσα, τον σκαντζόχοιρο,  μυγαλές και  μικρά τρωκτικά. Επίσης εντυπωσιακή είναι και η ύπαρξη νυκτερίδων στην περιοχή, μερικές από τις οποίες ανήκουν σε σπάνια είδη.

Αγριόγατος

Ασβός

Νυφίτσα

Μυγαλή

Τα ψάρια

Η Τριχωνίδα είναι από τις πιο πλούσιες λίμνες της Ευρώπης σε είδη ψαριών.

Φιλοξενεί 20 είδη από τα οποία πολλά παρουσιάζουν ενδημισμό στην Ελλάδα και κάποια στην Αιτωλοακαρνανία, ενώ ένα από αυτά, ο νανογωβιός, είναι καθαρά ενδημικό της λίμνης και δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Είναι ένα από τα μικρότερα σπονδυλόζωα του πλανήτη. Ώριμα θηλυκά άτομα δεν ξεπερνούν τα 2 εκατοστά μήκος.

Το γνωστότερο ψάρι στη λίμνη είναι η αθερίνα που γεννά τα αβγά της νωρίς   την Άνοιξη. Το Μάη τα νεαρά ψαράκια τρέφονται κατά κοπάδια στα πλούσια σε πλαγκτόν νερά στην παρόχθια ζώνη.  Η αθερίνα αποτελεί  μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση θαλασσινού ψαριού που, σε άγνωστη γεωλογική εποχή, εισήλθε στη λίμνη και προσαρμόστηκε απόλυτα στο γλυκό νερό. Η αθερίνα σχηματίζει στην Τριχωνίδα έναν πολύ αξιόλογο πληθυσμό και είναι αντικείμενο ιδιαίτερα αποδοτικής αλιείας αφού έχει μεγάλη εμπορική αξία.(Η αθερίνα της Τριχωνίδας πουλιέται στην αγορά της Αθήνας).

Τα κουνουπόψαρα είναι επίσης πολύ ιδιόμορφα μικρά ψάρια. Κυνηγούν έντομα  στην επιφάνεια κοντά στα υδρόφυτα που ονομάζουμε μυριόφυλλα.

κουνουπόψαρο

Την Τριχωνίδα  έχει  ως χώρο ενδημίας και το περίφημο γλανίδι, παραφθορά άριστα σωζόμενη από τους κατοίκους της περιοχής, του αριστοτελικού ονόματος “γλάνις”.

 Γλανίδι (Silurus aristotelis)

Οι τσερούκλες είναι κοινό κυπρινοειδές ψάρι που ψαρεύεται συχνά μεκαλάμι στην όχθη και μαγειρεύεται από τους ντόπιους με παραδοσιακό τρόπο.

Αυτόχθονα και απόλυτα προσαρμοσμένα στα οικοσυστήματά της λίμνης είναι και η δρομίτσα, το στρωσίδι, η λιάρα, η ντάσκα, η γουρνάρα, το δροσίνι,  ο λουρογοβιός και η τριχωβελονίτσα.

Όλη η περιοχή φιλοξενεί αξιοσημείωτο αριθμό σπάνιων, τρωτών ή απειλούμενων φυτικών και ζωικών ειδών και υποειδών που η ποιότητά τους την καθιστά ιδιαίτερης σημασίας για τη διατήρηση της γενετικής και οικολογικής ποικιλότητας

[/vc_column_text][vc_column_text]

 

---

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Οικότοποι και Ασβεστούχοι Βάλτοι ” tab_id=”1441217275996-ab9459e2-9a50″][vc_column_text]ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ  ΚΑΙ  ΑΣΒΕΣΤΟΥΧΟΙ  ΒΑΛΤΟΙ  (Α.Β.)

Στην περιοχή της Τριχωνίδας διατηρούνται οικότοποι από τους πλέον σπάνιους και απειλούμενους της Μεσογειακής Λεκάνης. Οι κυριότεροι από αυτούς είναι:

1. Οι  Α.Β.
2. Τα θερμομεσογειακά παραλίμνια δάση-στοές
3. Τα παραλίμνια υγρά λιβάδια
4. Οι φυσικές λιμναίες περιοχές με τους καλαμιώνες
5. Οι φριγανότοποι
6. Τα σκληρόφυλλα δάση με μακία βλάστηση   
7. Τα φυλλοβόλα δάση
8. Τα κωνοφόρα  δάση
9. Και τα  δάση του φράξου.

Οι υγρό-υδροφυτικοί οικότοποι και τα υγρά λιβάδια διασυνδέονται με τα παραλίμνια δάση-στοές  και αυτά μακρύτερα με τις φριγανικές εκτάσεις, τα σκληρόφυλλα και τα κωνοφόρα δάση. Η περιοχή διατηρεί  υψηλή βιοποικιλότητα  ενώ η φυσική ομορφιά της είναι εντυπωσιακή.

Το σημαντικότερο είναι ότι ο έμβιος κόσμος της Τριχωνίδας περιέχει πολλά είδη που είναι ιθαγενή ή ενδημικά της λίμνης και της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Ελλάδας, είδη που δεν ζουν πουθενά αλλού στον κόσμο. Εδώ φύεται το ενδημικό φυτό “Κενταύρια η αιτωλική”.

Ασβεστούχοι βάλτοι. (Α.Β.)

Εμφανίζονται στις αβαθείς και  παράκτιες περιοχές της λίμνης.  Η γεωγραφική τους κατανομή στα συστήματα του γλυκού νερού είναι μάλλον περιορισμένη  στην Ελλάδα. Μολονότι οι εκτάσεις που καλύπτουν είναι μικρές, οι βιότοποι αυτοί παρουσιάζουν ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον.

Δημιουργήθηκαν από τις αποθέσεις ιζημάτων σε αβαθή  τμήματα της παραλίμνιας και παράκτιας ζώνης της Τριχωνίδας. Η ύπαρξη τύρφης στα εδάφη των Α.Β. εμποδίζει τη γρήγορη κίνηση του νερού παγιδεύοντας έτσι σημαντικό τμήμα του με αποτέλεσμα να δημιουργούνται  εκεί ιδιότυπες οικολογικές συνθήκες.

Οι Α.Β. επηρεάζονται έντονα από τη στάθμη του νερού της λίμνης και του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα, την ποιότητα των νερών της ευρύτερης περιοχής, την εδαφική  δομή καθώς και τα χαρακτηριστικά της βλάστησής, τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες που περιορίζουν ή καταστρέφουν τον οικότοπο. Τέτοιες δραστηριότητες είναι οι επεκτάσεις καλλιεργειών, το  κάψιμο των καλαμιών, το μπάζωμα, οι αποστραγγίσεις, η ανεξέλεγκτη βόσκηση, οι απορρίψεις υλικών κ.ά. Οι Α.Β έχουν μεγάλη περιβαλλοντική σημασία διότι αποτελούν δείκτη διατήρησης των υδρολογικών και περιβαλλοντικών συνθηκών   της περιοχής.

Σήμερα θα τους συναντήσουμε στη νότια πλευρά  της Καψοράχης, κοντά στο Τριχώνιο και το Δαφνιά.

Οι Α.Β. χαρακτηρίζονται κυρίως από την παρουσία του φυτού Κλάδιο   ή Κοψιάς (Cladium mariscus –το σπαθί των βάλτων).

Ανάλογα με τις υδρολογικές συνθήκες, τη σύσταση του εδάφους και τις κυρίαρχες φυτοκοινωνίες, οι Α,Β, της Τριχωνίδας διακρίνονται σε περιοχές με χαμηλό υδροφόρο και μάλλον στερεό έδαφος και σε περιοχές με υψηλό υδροφόρο και μάλλον καλή κάλυψη του εδάφους από νερά για μεγάλες περιόδους.

Στην πρώτη ομάδα κυριαρχούν τα φυτά Κοψιάς, Νεροκάλαμο, είδη Κάρεξ, Περιπλοκάδα, Μπαμπακιά, Βάτο, Πεντάνευρο, Δορύκνιο, Λύθρο, Ευπατόριο, Ψαθί κ.ά.

Στη δεύτερη ομάδα κυριαρχούν τα φυτά Κοψιάς, είδη Κάρεξ, Αγριοκάλαμο, Γάλιο, Σύφα, Βούτιμο, Νερόκρινο, Καλαμίθι, Καζάβο Περικοκλάδα, κ.ά.

Το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), σε συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Τριχωνίδας (Ε.Π.Τ.), που δραστηριοποιείται στην περιοχή και την Αναπτυξιακή Αιτωλοακαρνανίας (ΑΝ.ΑΙΤ.ΑΕ) ολοκλήρωσαν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα  LIFE- ΦΥΣΗ 1999 με τίτλο : «Δράσεις για την προστασία των ασβεστούχων βάλτων της λίμνης Τριχωνίδας ».   www.life-trichonis.gr 

Το έργο  αυτό  αποτελεί   ένα πρότυπο διαχείρισης για την προστασία των υγροτοπικών ενδιαιτημάτων της λίμνης Τριχωνίδας που απειλούνται άμεσα και στοχεύει στην προβολή της ανάγκης διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος και στην ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα προστασίας  της φύσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς.[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Νεροτριβές & Μαντάνια” tab_id=”1441217571672-3fcc757f-481f”][vc_column_text]

ΝΕΡΟΤΡΙΒΕΣ 

Η νεροτριβή ήταν κάποτε ένας ξύλινος βαθύς κάδος που το περισσότερο μέρος του ήταν χωμένο μέσα στο έδαφος για να μην ανοίξουν τα τοιχώματα. Τα ξύλο που χρησιμοποιούνταν ήταν σφηνωμένες σανίδες δεμένες περιφερειακά με σιδερένια τσέρκια. Από ψηλά έπεφτε το νερό από βαρέλια ή σαν καταρράχτης, δημιουργούσε στροβίλους με την δύναμη που έπεφτε καθάριζε τα ρούχα ή ακόμα και έκλεινε τα κενά που υπήρχαν ανάμεσα στα στημόνια και τα υφάδια , τα αναμμάλιαζε και τα έκανε αφράτα. Σε κάποια χωριά όπου υπήρχαν καταρράχτες η νεροτριβή ήταν φυσική.

Την σημερινή εποχή οι νεροτριβές όπου κατασκευάζονται γίνονται από μπετόν και ο σωλήνας που οδηγεί το νερό στη νεροτριβή είναι πλαστικός.

ΜΑΝΤΑΝΙΑ

Γυναίκα μεταφέρει ρούχα στο μαντάνι

Τοποθετημένα σε χώρους με κλίση για να δημιουργηθεί υδρόπτωση, ήταν τα μαντάνια. Δυο ή τέσσερα γερά ξύλα(κοπανάρια) για να αντέχουν στην υγρασία και τα χτυπήματα, χτυπούσαν σαν σφυριά τα υφάσματα και τους έδιναν πυκνότητα. Πολλές φορές δίπλα σε μύλους και κάποιες φορές και μόνα τους ακούγονταν από πολύ μακριά με τον ξερό και δυνατό κρότο που έκαναν μέρα νύχτα. Από 12 έως 24 ώρες κράταγε το χτύπημα του κάθε ρούχου για να έχει το αποτέλεσμα που ήθελαν. Η τριβή , και η χαμηλή θερμότητα που αναπτυσσόταν έκανε τα υφάσματα πυκνά, γερά, σφιχτοδεμένα και συγχρόνως απαλά και αδιάβροχα. Πολύ χρήσιμα υφάσματα για τις πατατούκες και τις κάπες των τσοπάνηδων. Επίσης για τα βαριά κλινοσκεπάσματα όπως ήταν οι τσέργες και οι βελέτζες. Το νερό έπεφτε με δύναμη στην φτερωτή η οποία κινούσε τα κοπανάρια.

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Ο γύρος της λίμνης Τριχωνίδας, μια αξέχαστη εμπειρία.” tab_id=”1441218481649-341ab65b-4b6f”][vc_column_text]

Από την Εθνική Οδό Αντιρρίου – Ιωαννίνων  και μόλις έξι χιλιόμετρα πριν το Αγρίνιο βρίσκεται το Παναιτώλιο, μια ευχάριστη κωμόπολη <<πύλη εισόδου>> προς τη λίμνη Τριχωνίδα.  Στα ανατολικά του Παναιτωλίου, στις παρυφές της λίμνης βρίσκονται τα Αμπάρια, όπου είχε αναπτυχθεί από πολύ παλιά εμπόριο χελιών και άλλων ψαριών. Άλλωστε το τοπωνύμιο Αμπάρια πιστεύεται ότι διασώζει παραφθαρμένη την λέξη «εμπόριο».

Στα Αμπάρια ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το μαγευτικό σκηνικό που συνθέτουν η οργιώδης βλάστηση στον αύλακα με τα τρεχούμενα νερά, τα κελαηδίσματα των πουλιών, τα ψαροκάικα και η μαγευτική θέα της λίμνης κυρίως όταν σταθεί κανείς πάνω στην πλωτή προκυμαία. Εκεί θα βρει και καλό φαγητό στην ταβέρνα <<Αμπάρια>>.

Εδώ υπάρχει και   το Κέντρο Περιβάλλοντος Τριχωνίδας.

Συνεχίζοντας συναντάμε το χωριό Καινούριο. Βόρεια του οικισμού, χτισμένη σε απόκρημνη κορυφή, η Ακρόπολη των Θεστιέων, που δεν ήταν μόνο μια φυσικά οχυρή θέση αλλά και μια καταπληκτική Βίγλα με θέα σε ολόκληρη την Τριχωνίδα και την λεκάνη του κάτω ρου του Αχελώου μέχρι τις κορυφές του Αράκυνθου και του Παναιτωλικού. Από την Ακρόπολη της αρχαίας πόλης, που έφερε το όνομα του μυθικού βασιλιά Θέστιου  σώζονται υπολείμματα τείχους.

Η περιοχή και το ύψωμα, από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι και σήμερα αναφέρονται με το όνομα Βλοχός. Εκεί βρίσκεται επίσης η μονή της Παναγίας του Βλοχού.

Λίγα χιλιόμετρα ανατολικά του Καινούριου, το χωριό Παραβόλα όπου υπήρχε η αρχαία αιτωλική πόλη Βουκάτιο. Στο ύψωμα πάνω από το νεκροταφείο του χωριού σώζονται ερείπια των τειχών της Ακρόπολης του Βουκάτιου. Δίπλα στα τείχη η εκκλησία της Παναγιάς του Κάστρου, των ύστερων βυζαντινών χρόνων. Στην περιοχή υπάρχει λαογραφικό Μουσείο που δημιούργησε και συντηρεί ο Σύλλογος Γυναικών της  Παραβόλας.

Μετά την Παραβόλα μπαίνουμε σε μια μεγάλη ορεινή ενότητα, που μέχρι τις αρχές του αιώνα μας την αποκαλούσαν Απόκουρο. Πρώτο χωριό που συναντάμε η Νερομάνα, που πήρε το όνομα της από το μεγάλο κεφαλάρι (πηγή). Το χωριό ήταν ονομαστό για τις βιοτεχνίες του νερού, από όπου περνούσαν οι ελιές, τα δημητριακά και τα υφαντά όλης της ορεινής Τριχωνίδας. Υπάρχουν ακόμα νερόμυλοι, νεροτριβές και  μαντάνια. Στο νότιο μέρος του χωριού υπήρχε η αρχαία αιτωλική πόλη  Φίστυον. Στα βόρεια του χωριού, πολύ κοντά στον συνοικισμό Κρύο Νερό βρέθηκαν λείψανα του ναού της Φιστυίδος Αφροδίτης. Επίσης νότια της Νερομάνας βρίσκεται ο μισογκρεμισμένος βυζαντινός ναός των Αγίων Αποστόλων του 14ου αιώνα.  Στη συνέχεια από το χωριό Καλλιθέα, όπου υπάρχει και ξενώνας,  ανεβαίνουμε τις πλαγιές του όρους Παναιτωλικό μέχρι το χωριό Λαμπίρι. Από το Λαμπίρι υπάρχει μονοπάτι για πεζοπορία που οδηγεί ως τις ψηλότερες κορυφές του Κατελάνου και της κυρά-Βγένας. Από την Καλλιθέα υπάρχει επίσης δρόμος που οδηγεί στο  Κρύο Νερό, το οποίο βρίσκεται στους πρόποδες του Παναιτωλικού Όρους. Εκεί υπάρχει η περιοχή Πανόραμα με εξαιρετική θέα.

Αν από την Παραβόλα ακολουθήσουμε τον παραλίμνιο δρόμο, θα απολαύσουμε μια διαδρομή μέσα σε πλατάνια και λεμονοπορτοκαλιές με γραφικές ψαροταβέρνες δίπλα στη λίμνη. Στη διαδρομή συναντάμε τους συνοικισμούς Ντογρί, Βαριά και Μυρτιά. Λίγο πριν το χωριό Μυρτιά υπάρχει το μοναστήρι της Μυρτιδιώτισας. Στο μοναστήρι αυτό σώζονται εξαιρετικής τέχνης αγιογραφίες τεσσάρων διαφορετικών εποχών, από τον 12ο μέχρι 18ο αιώνα. Το ίδιο το χωριό Μυρτιά έχει δύο οικισμούς, τον παρόδιο, που είναι και ο μητρικός και έναν παραλίμνιο κλώνο, τη Γουρίτσα,πνιγμένο κυριολεκτικά μέσα στις πορτοκαλιές και στις ελιές, που διατηρεί το παλιό Σλαβικό όνομα της Μυρτιάς. Από τη Γουρίτσα μπορούμε συνεχίζοντας, μέσα σε ένα τοπίο εκπληκτικής ομορφιάς να δούμε τα ονομαστά λουτρά της Μυρτιάς και το εγκαταλελειμμένο μοναστήρι του Φωτμού που βρίσκεται κοντά στις όχθες της Τριχωνίδας και χτίστηκε το 1559.

Επιστρέφοντας στο χωριό της Μυρτιάς και ακολουθώντας το δρόμο που απομακρύνεται από τις όχθες της λίμνης και ανηφορίζει προς Θέρμο φθάνουμε στην Αγία Σοφία. Το παλιό όνομα του χωριού Μόκιστα έχει σλαβική προέλευση και σημαίνει πρασινάδα, βλάστηση. Στο κατάφυτο με πλατάνια ρέμα της Μόκιστας λειτουργεί ακόμη και σήμερα νεροτριβή. Στην ανατολική είσοδο του χωριού βρίσκονται η Αγία Σοφία και οι εκκλησίες των Ταξιαρχών και του Αγίου Νικολάου που χτίστηκαν στα τέλη του 13ου αρχές 14ου αιώνα.

Σε υψόμετρο 360 μ. βόρεια από τη λίμνη Τριχωνίδα, σε ένα καταπράσινο και γοητευτικό οροπέδιο, υπάρχει το ιερό λίκνο των Αιτωλών και το κέντρο της πολιτικής τους ιστορίας, ο Θέρμος ή, όπως επικράτησε στην εκφώνησή του, τοΘέρμο. Είναι αυτό που ο Πολύβιος ονομάζει «Ακρόπολιν συμπάσης Αιτωλίας». Το Θέρμο ήταν η πρωτεύουσα τηςΑιτωλικής Συμπολιτείας, της τελειότερης ίσως πολιτειακής οργάνωσης που δημιούργησαν οι Έλληνες.

Τα ερείπια που έχουν ανασκαφεί στον αρχαιολογικό χώρο περιλαμβάνουν δύο μακρύτατες στοές, το βουλευτήριο, το ναό του Θερμίου Απόλλωνα, δυο μικρότερους ναούς, κρήνη σε πηγή που αναβλύζει ακόμα, αποστραγγιστική τάφρο καθώς και την αγορά.

Τρία χιλιόμετρα βόρεια του Θέρμου το χωριό Μέγα Δέντρο, γενέτειρα του Κοσμά του Αιτωλού. Στο χωριό σώζονται τα θεμέλια του πατρικού σπιτιού του. Στο χωριό  υπάρχει «Κέντρο Ιστορικών και Λαογραφικών Μελετών», καθώς και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Στα νοτιοανατολικά του Θέρμου το Πετροχώρι, ονομαστό για το κρασί του, είναι κτισμένο πάνω σε ράχη που αγναντεύει τη λίμνη και όλα τα γύρω της βουνά. Στις πλαγιές ανάμεσα στο Πετροχώρι και το μοναστήρι του Φωτμού που προαναφέραμε σώζεται ένα από τα λίγα δάση ήμερης βελανιδιάς της χώρας μας.

Από το Πετροχώρι, κατεβαίνοντας νότια, συναντάμε τα καμπίσια χωριά Σιταράλωνα, Πάμφιο, Μαραθιά και Κάτω Μακρινού. Η διαδρομή στο κομμάτι αυτό είναι πραγματικά μαγευτική και η θέα μοναδική.

Συνεχίζοντας τον γύρο της λίμνης μπαίνουμε στους αγροτικούς οικισμούς που βρίσκονται στα νότια της Τριχωνίδας. Από τους πρόποδες του Αράκυνθου  μέχρι τις όχθες της Τριχωνίδας ανοίγεται ένας μακρόστενος κάμπος. Η εύφορη αυτή λωρίδα γης συντηρεί μια αλυσίδα μεγάλων αγροτικών οικισμών που αναπτύσσονται κατά μήκος του επαρχιακού δρόμου Μακρινού – Ζευγαράκι.

Κοντά στη σημερινή Γαβαλού άκμασε το αρχαίο Τριχώνιο. Η πόλη των Τριχωνιαίων ήταν μια από τις πιο διακεκριμένες αιτωλικές πόλεις του 3ου π.Χ αιώνα. Στο χωριό Γαβαλού ανακαλύφθηκε το μοναδικό Ασκληπιείο της Αιτωλοακαρνανίας, σήμερα συνεχίζονται  εκεί  οι ανασκαφές. Επίσης στη Γαβαλού υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής όπου θα δούμε εικόνες που σχεδίασε ο Μικρασιάτης λογοτέχνης, ζωγράφος και αγιογράφος, Φώτης Κόντογλου,  που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς καλλιτέχνες και  που άνοιξε νέους δρόμους στην ελληνική ζωγραφική

Μετά η Γραμματικού και η Ματαράγκα. Στην Ματαράγκα κάθε χρόνο του Λαζάρου γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα ονομαστά Λαζάρεια, με παρέλαση φουστανελοφόρων καβαλάρηδων Στη συνέχεια το Ζευγαράκι και ο γύρος της Τριχωνίδας έχει ολοκληρωθεί. Συνεχίζοντας τη διαδρομή προς τη λίμνη Λυσιμαχεία μπορεί κανείς να επισκεφτεί τοΑγγελόκαστρο, τοπικό κέντρο της πλούσιας γεωργικής περιφέρειας της Λυσιμαχείας Επίσης στη Λυσιμαχεία υπάρχουν τα ιαματικά λουτρά του Μουρτσιάνου.  Οι πηγές βρίσκονται δίπλα στη λίμνη Λυσιμαχεία και ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος της περιοχής είναι ανεξάντλητος και δεν περιγράφεται εύκολα σε ένα κείμενο γι΄αυτό αξίζει νομίζω το κόπο κάποιος να επισκεφθεί την αιτωλική γη και να γνωρίσει από κοντά την μαγεία και τις ομορφιές της. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει το ταξίδι του στα χωριά της ορεινής Τριχωνίδας τα οποία παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Βιβλιογραφία: Tσούνης Γρηγόρης. , Ρουσόπουλος Γιάννης, Σφήκας Γιώργος., 
Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΦΥΣΗ-2000 & το Πρόγραμμα Life-φύση κατά το έτος 1999.” tab_id=”1441218561451-2fa452df-a2ed”][vc_column_text]

Αφού  διαπιστώθηκε η σπουδαιότητα της περιοχής της λίμνης Τριχωνίδας και η αναγκαιότητα  να προστατευθεί δια μέσου της εφαρμογής μιας ορθολογικής διαχείρισης, ούτως ώστε να διατηρηθούν οι περιβαλλοντικές αξίες της, η αρμόδια δ/νση της Ε.Ε.  ενέκρινε και χρηματοδότησε για την Τριχωνίδα το Πρόγραμμα  Life-φύση  με τίτλο: “Δράσεις για τη προστασία των Α.Β. της λίμνης Τριχωνίδας ”, το οποίο ήρθε να πραγματοποιήσει μια σειρά έργων που αποσκοπούν στην προστασία και τη σωστή διαχείριση του συγκεκριμένου  αυτού τόπου.

Το έργο δραστηριοποιήθηκε :

• Στη μελέτη της ρύπανσης ώστε να προωθηθούν εργασίες που θα ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις της.
• Στη μελέτη της κατάστασης των οικοτόπων προτεραιότητας και τη καταγραφή των κινδύνων που τους απειλούν, καθώς και προτάσεις μέτρων για την αποκατάσταση και την επανάκαμψή   τους.

• Στη λίμνη είχαν εγκατασταθεί συσκευές μέτρησης της στάθμης και της θερμοκρασίας του νερού  οι οποίες για μια επταετία έδιναν   συνεχείς πληροφορίες στους επιστήμονες και τα αρμόδια όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
• Στην αποκατάσταση των αναβαθμών των χειμάρρων στην περιοχή της Μακρυνείας, ούτως ώστε να διευκολύνεται ο εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα και να συγκρατείται το φερτό υλικό έτσι ώστε να μην έχει επιπτώσεις  στη λίμνη και τις παραλίμνιες περιοχές.

• Στην αποτροπή δια μέσου  ενημερωτικών πινακίδων, της απόρριψης σκουπιδιών και μπαζών στους χείμαρρους, τα ρέματα και τις παραλίμνιες περιοχές.

• Στην ανάδειξη των Α.Β. μέσα από δράσεις παρέμβασης όπως ειδικές περιφράξεις, πρόσβαση, ειδικά μονοπάτια και σχεδίαση οδοιπορικού για τις ανάγκες και τη διευκόλυνση  του οικοτουρισμού. Θα ήταν ευχής έργο στη λίμνη Τριχωνίδα να αναπτυχθεί ο οικοτουρισμός και ο αγροτουρισμός ούτως ώστε ολόκληρη η περιοχή να ενταχθεί σε μια ολοκληρωμένη περιβαλλοντική πολιτική που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και απασχόληση στην ευρύτερη περιοχή ώστε αυτή να αναπτυχθεί μέσα στα πλαίσια της Βιωσιμότητας.
• Στη δημιουργία του Κέντρου Περιβάλλοντος Τριχωνίδας (ΚΕ.ΠΕ.ΤΡΙ.), στη θέση του παλιού, εγκαταλελειμμένου αντλιοστασίου στα Αμπάρια Παναιτωλίου  και στο οποίο εκτός από τον εκθεσιακό χώρο και την αίθουσα διαλέξεων και προβολών για την ευαισθητοποίηση των επισκεπτών, λειτούργησε   εργαστήριο παρακολούθησης της ποιότητας του νερού, καθώς και εκθετήριο παραδοσιακών ποιοτικών προϊόντων .
• Για τους σκοπούς του Προγράμματος δημιουργήθηκαν  ενημερωτικά φυλλάδια, αφίσες,  αυτοκόλλητα και φωτογραφικό υλικό, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ 25 λεπτών.
• Τα αποτελέσματα του   Προγράμματος και των δράσεων αποκατάστασης δημοσιεύτηκαν  προκειμένου να γίνει χρήσιμη ανταλλαγή απόψεων σε επιστημονικό επίπεδο. Επίσης έχουν πραγματοποιηθεί  ημερίδες  για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση  φορέων και κοινού.

[/vc_column_text][/vc_tta_section][vc_tta_section title=”Το μικρότερο ψάρι στη μεγαλύτερη λίμνη” tab_id=”1441609301951-6970317a-bb6e”][vc_column_text]

Tο μικρότερο  ψάρι στη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας

Ο Νανογωβιός  της Τριχωνίδας

To μικρότερο ψάρι της Ευρώπης ζει στη Λίμνη Τριχωνίδα

Το μικρότερο ψάρι της Ευρώπης ζει στη Τριχωνίδα  και ονομάζεται νανογωβιός. Αυτό αναφέρει  η έκδοση «Ψάρια και οργανισμοί των εσωτερικών υδάτων της Ελλάδας» που εξέδωσε η εταιρεία παροχής υπηρεσιών και εφαρμογών στους τομείς του περιβάλλοντος, αλιείας και υδατοκαλλιέργειας «Νέαρχος» σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης. Ο νανογωβιός είναι ενδημικό της Τριχωνίδας και ζει μόνο στα νερά της και το μήκος του είναι μόλις 2 εκατοστά……

 

 Το επιστημονικό του όνομα είναι Economidichthys trichonis και οφείλεται στον παγκοσμίου φήμης καθηγητή ζωολογίας-ιχθυολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Σ. Οικονομίδη ο οποίος το 1990 το περιέγραψε και το ταξινόμησε. 

 Μάλιστα είναι ένα είδος απειλούμενο με εξαφάνιση.[/vc_column_text][/vc_tta_section][/vc_tta_accordion][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_separator color=”pink”][vc_empty_space][vc_column_text]Σχετικά με την γεωμορφολογία, η υδρολογική λεκάνη της Τριχωνίδας εντάσσεται στο υδατικό διαμέρισμα της Δυτικής Ελλάδας  και βρίσκεται μέσα στα όρια του νομού της Αιτ/νιας. Η μορφολογία της ευρύτερης περιοχής είναι κατά το ήμισυ πεδινή και κατά το άλλο ήμισυ ημιορεινή. Η λίμνη Τριχωνίδα βρίσκεται περίπου στο κέντρο της υδρολογικής λεκάνης, έχει σχήμα νεφροειδές, μέσο υψόμετρο 16 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, μέγιστο βάθος 57 μέτρα με μέσο βάθος τα 29 μέτρα, μέγιστο μήκος από Δυσμάς προς  Ανατολάς 18,1 χιλιόμετρα, μέγιστο πλάτος από Βορά προς Νότο 7,5 χιλιόμετρα και μήκος ακτών 51 χιλιόμετρα. Η λίμνη περικλείεται από μια μικρή χερσαία λεκάνη 2,5 φορές μεγαλύτερη από την επιφάνεια της λίμνης.

Λιμνολογικά χαρακτηριστικά:   Η Τριχωνίδα χαρακτηρίζεται ως βαθιά, θερμή, μονομεικτική λίμνη. Είναι ολιγοτριφική έως  μεσοτροφική σύμφωνα με τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά της και τους βιολογικούς της δείκτες. Η μεγάλη διαφάνεια και η σχετική καθαρότητα των νερών της δικαιολογούνται από το μεγάλο όγκο νερών που δέχεται η λίμνη καθώς και από τον ταχύ ρυθμό ανανέωσης των νερών αυτών.

Η βαθιά λίμνη Τριχωνίδα  είναι η μεγαλύτερη σε όγκο νερού φυσική λίμνη της Ελλάδας.

Όλη η περιοχή είναι πλούσια σε νερά που σχηματίζουν εντυπωσιακούς μικρούς καταρράκτες. Τα νερά αυτά  χρησιμοποιούνται σήμερα για τη λειτουργία των λιγοστών  νερόμυλων,    των νεροτριβών  και των μαντανιών που έχουν απομείνει. Ένα μεγάλο μέρος του νερού της Τριχωνίδας χρησιμοποιείται στην γεωργία. Η άντλησή του γίνεται από τα πέντε δημόσια και από αρκετά ιδιωτικά αντλιοστάσια.
Στη Νότια πλευρά, τα παραλίμνια χωριά υδρεύονται απευθείας  από τα νερά της λίμνης.

---

Από το ποίημα του Κωστή Παλαμά “Η νιότη”, συλλογή “Οι καημοί της Λιμνοθάλασσας”.

Ξέρω δυό λίμνες ξωτικές, δυό λίμνες

αδερφάδες,

με του χωριού, με του νερού με του

χλωρού τα κάλλη.

Για ονειροπλέχτες έρωτες και για

Τραγουδιστάδες.

Τη λίμνη τα’ Αγγελόκαστρου, του

Βραχωριού την άλλη.

---

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]

Φωτογραφικό Υλικό

[/vc_column_text][vc_empty_space height=”12px”][vc_masonry_media_grid element_width=”2″ grid_id=”vc_gid:1449214495691-382ad78c-f95f-6″ include=”791,792,793,531,721,517,526,440,8,1592,1593,1594,1595,1600,1601,1602,1603,1604,1605,1606,1607,1623,1639,1640,1641,1642,1643,1644,1645,1646,1647,1648,1651,1687,1688,1689,1690,1691,1692,1693,1694,1695,1696,1697,1698,1699,1700,1701,1702,1703,1704,1705,1706,1707″][/vc_column][/vc_row]