Το Παναιτωλικό είναι το μεγαλύτερο βουνό του νομού της  Αιτωλοακαρνανίας. Οι κορυφές του ξεκινούν από τη λίμνη Κρεμαστών και φτάνουν μέχρι την Τριχωνίδα. Ένα μεγάλο μέρος του όρους Παναιτωλικού είναι ενταγμένο στη ζώνη προστασίας Natura 2000 ως ΤόποςΚοινοτικής Σημασίας με κωδικό καταγραφής (GR2310004). Το όρος Παναιτωλικό, με υψόμετρο 1924 μ., αποτελεί ένα πολυσχιδές ορεινό συγκρότημα με πολλές κορυφές, μεγάλα δάση, πανέμορφους καταρράκτες, πολύβουα ρέματα και γραφικούς οικισμούς.

Το όρος Παναιτωλικού είναι μια ορεινή περιοχή πλαισιωμένη από ένα σύμπλεγμα χωριών και οικισμών. Το Παναιτωλικό το προσεγγίζει κανείς τουλάχιστον από τρεις διαφορετικές διαδρομές. Αρχικά από το βόρειο μέρος της λίμνης Τριχωνίδας, ανηφορίζοντας από την Παραβόλα προς τα χωριά  Νερομάνα, Καλλιθέα, Κυρά Βγένα, και Λαμπίρι.  Επίσης από την Παραβόλαπροσεγγίζουμε και το καταφύγιο στο Παναιτωλικό στη θέση Διασελάκι στα 1.170 μ  αφού περάσουμε ενδιάμεσα από το χωριό Περιστέρι  (για την προσέγγισή σας από τη λίμνη Τριχωνίδα δείτε τις ενότητες “Λίμνη Τριχωνίδα” και “Διαδρομές”).

Έχουμε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε το Παναιτωλικό και από δυτικά, από την Δ.Ε. Παναιτωλικού  όπου κανείς συναντά τα χωριά Σκουτερά, Σιτόμενα, Αγία Βαρβάρα, Καστανούλα, Αγία Παρασκευή και Κερασέα.

Τέλος στο βόρειο τμήμα του βουνού συναντάμε τα χωριά Ψηλόβραχος, Αγαλιανός, Χούνη, Άγιος Βλάσιος και Πεντάκορφο. Στην περιοχή  εκτείνεται ένα ελατοδάσος που  θα σας μαγέψει και θα σας ταξιδέψει με τις ομορφιές του (για την προσέγγισή σας στο βόρειο τμήμα του Παναιτωλικού δείτε τις ενότητες “Λίμνη Κρεμαστών” και “Διαδρομές”).

Από το Παναιτωλικό όρος πηγάζουν δύο ποτάμια, ο ποταμός Ζέρβας ο οποίος είναι παραπόταμος του Αχελώου και πηγάζει κοντά στο χωριό Καστανούλα και ο ποταμός Ερμίτσας που πηγάζει ανατολικά του χωριού Σιτόμενα και καταλήγει στη λίμνη Λυσιμαχία .

Χλωρίδα

Το Παναιτωλικό όρος ορθώνεται ακριβώς πάνω από την Τριχωνίδα και είναι αρκετά δασωμένο με αραιά δάση ελάτων που φθάνουν μέχρι τα 1.400 μ. αφήνοντας στα μεγάλα υψόμετρα μια στενή αλπική ζώνη. Οι απόκρημνες πλαγιές του σκεπάζονται με έλατα ενώ οι πιο χαμηλές είναι πνιγμένες στα κέδρα, τα πουρνάρια και άλλους θάμνους. Το κύριο δασικό είδος είναι η Abies cephalonica, που εξαπλώνεται κυρίως μεταξύ των 700-1.600 μ., ενώ κατά τόπους σε βόρειες εκθέσεις υπάρχει και η Abies borisii-regis. Σε υψόμετρο 600-800 μ. συναντάται η διάπλαση αείφυλλων-πλατύφυλλων, με σημαντική υποβάθμιση εξαιτίας των ανθρώπινων επιδράσεων και κύριους αντιπροσώπους τα Quercus ilex , Quercus coccifera, Juniperus oxycedrus και φρύγανα με διάφορα είδη των γενών Cistus, Rosa, Origanum. Η διάπλαση των φυλλοβόλων, με αντιπροσωπευτικά είδη τα Quercus pubescens, Quercus. frainetto, Quercus ithaburensis ssp. macrolepis, απαντά σε μικρή έκταση με μορφή νησίδων ή μεμονωμένων ατόμων μέσα στη διάπλαση αείφυλλων πλατύφυλλων. Πάνω από τα 1.600 μ. η δασική βλάστηση παύει να υπάρχει. Η ανωδασική βλάστηση συγκροτείται από βραχόφιλες φυτοκοινωνίες και βραχώδη λιβάδια, όπου κατά θέσεις υπάρχουν μικρές συστάδες με Juniperus foetidissima. Άλλα αξιόλογα φυτά είναι το σερβικό Σφενδαμί (Acer opalus hyrcanum)

Πανίδα

Στο δάσος του όρους ζουν πολλά είδη αρπακτικών όπως είναι ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και η Ποντικοβαρβακίνα. Στα χαμηλά ο Φιδαετός και ένα πλήθος από Δρυοκολάπτες και άλλα μικρά Στρουθιόμορφα, όπως Κοτσύφια και Τσιροβάκους. Άλλα αξιόλογα θηλαστικά που ζουν εκεί είναι ο λύκος ( canis lupus) και ο αγριόγατος του Μωριά ( Felis silvestris morea) όπως επίσης και ένα είδος βατράχου με κοινή ονομασία Κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata scabra).

Ορεινή Πεζοπορία και Ορειβασία

Η Δ.Ε. Παναιτωλικού είναι μια ορεινή περιοχή που αποτελείται από ένα σύμπλεγμα χωριών και οικισμών. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει αρκετές πεζοπορικές διαδρομές, αν και κάποιες από αυτές δεν είναι σηματοδοτημένες.

Οι πιο χαρακτηριστικές διαδρομές είναι από το χωριό Σκουτερά προς την Μονή Λυκουρίσης, από το χωριό Αγία Βαρβάρα προς τη τοποθεσία Κριθαράκι και από το χωριό Αγία Παρασκευήπρος το νερόμυλο. Μπορείτε να συμβουλευτείτε και τους ντόπιους για οδηγίες. Σε αγροτικούς και δασικούς δρόμους του δυτικής πλευρά του Παναιτωλικού και των ορεινών χωριών μπορεί κανείς να κάνει και ποδηλασία.

Ψηλότερη κορυφή του είναι ο Κατελάνος με υψόμετρο 1.924 μ. ενώ άλλες σημαντικές κορυφές είναι η Κυρά-Βγένα, η Κόκα, ο Κούτουπας ή Κούτπας, το Νεραϊδοβούνι, η Τσόκα, ηΚρημνίτσα και τα Αραποκέφαλα.

Για τους λάτρεις της ορειβασίας υπάρχουν οργανωμένες και σηματοδοτημένες διαδρομές προς τις κορυφές του όρους  Παναιτωλικού όπως είναι οι  εξής:

– Από τα χωριά Αγία Βαρβάρα και Αγία Παρασκευή προς τις κορυφές Γκιόρλα, Κόκκα καιΚατελάνος.
– Από τα Σιτόμενα προς τις κορυφές Τσίνα, Κρημνίτσα και Κατελάνος.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει με τον Ορειβατικό Σύλλογο Αγρινίου (Πραϊδου 20, Αγρίνιο) στο τηλέφωνο 26410 45512 και να συμβουλευτεί την ιστοσελίδα του  http://www.eosagriniou.gr/.