Από: http://www.troufa.net/

Tuber aestivum-Η καλοκαιρινή μαύρη τρούφα 

Η πρόταση έγινε σε ανύποπτο χρόνο, λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 2008. Ο Αποστόλης Τζογάνης και η Ίριδα Θεοδωρίδου είχαν κανονίσει να έλθει κάποιος Γερμανός καθηγητής με την ομάδα του, στο παμπάλαιο δάσος του Ξηρομέρου, για να μελετήσουν την χλωρίδα του συγκεκριμένου δάσους. Πρότειναν λοιπόν και σε εμάς να πάμε να ψάξουμε για τρούφα.
Το δάσος του Ξηρομέρου αποτελείται στην πλειοψηφία του από την Ήμερη ή Βασιλική Βαλανιδιά (quercus ithaburensis subsp. macrolepis) και είναι το μεγαλύτερο δάσος στην Ελλάδα, με το συγκεκριμένο είδος βαλανιδιάς. Το δεύτερο δάσος με macrolepis που μας έχει απομείνει, βρίσκεται στο νησί Κέα (Τζιά). Το τρίτο δάσος που βρίσκουμε στην Ελλάδα με macrolepis βρίσκεται στο Δήμο Αλμυρού, του νομού Μαγνησίας, ονομάζεται «Κουρί» και η έκτασή του είναι 1.000 στρέμματα και μη σας φανεί μεγάλο το νούμερο, γιατί πριν χρόνια, ο χώρος που καταλάμβανε ήταν πάνω από 20.000 στρέμματα.
Ευτυχώς για την χώρα μας όμως, το δάσος του Ξηρομέρου έχει αυτή τη στιγμή μια έκταση γύρω στα 140.000 στρέμματα, αν θεωρήσει κανείς σαν μέρος του δάσους και τις εκτάσεις που βρίσκονται στις παρυφές του και συνυπάρχουν δένδρα macrolepis με γεωργικές καλλιέργειες, αλλά και με σπίτια πολλές φορές.
Με το που αντικρίζεις τα πρώτα δένδρα της macrolepis, νοιώθεις σαν λιλιπούτειος πρωταγωνιστής σε παιδικό παραμύθι με γίγαντες. Οι υπεραιωνόβιοι τιτάνες απλώνουν τα περίτεχνα σμιλεμένα κλαδιά τους στον ουρανό, δημιουργώντας έργα τέχνης Αναγεννησιακού κάλλους. Ακόμα και μια γλώσσα τόσο πλούσια όπως η Ελληνική, δυσκολεύεται να βρει λέξεις που να περιγράφουν αυτή την εικόνα. Θα πρέπει να το δει κανείς για να καταλάβει. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ιερή Φηγός, η Ιερή Βαλανιδιά του μαντείου της Δωδώνης ήταν macrolepis. Από το θρόισμα των φύλλων της καταλάβαιναν οι ιερείς του μαντείου τις βουλές του Δία.

Πολλά στίφη βαρβάρων και μη, πέρασαν από εκείνον τον τόπο χωρίς να πειράξουν την ιερή βαλανιδιά, έμελλε όμως να είναι χέρια χριστιανών εκείνα που την έκοψαν στη ρίζα, με διαταγή του Μεγάλου Θεοδοσίου, το 391 μ.Χ.

Δυστυχώς υπάρχουν μέχρι και σήμερα χέρια που υλοτομούν, παράνομα ή και νόμιμα πολλές φορές αυτόν τον πλούτο. Το δένδρο που χάρη σ’ αυτό -παλιότερα – αναπτύχθηκε εμπορικά η ευρύτερη περιοχή και πολλά χωριά ζούσαν από τα προϊόντα του, σήμερα υλοτομείται, για να καεί στο τζάκι ή στη σόμπα και να βγάλουν έτσι κάποιοι το χειμώνα τους, εξοικονομώντας κάτι λίγα ευρώ.

Είναι όμως μόνο αυτό, που μπορεί να μας προσφέρει αυτό το δένδρο σήμερα; Λίγα ξύλα για το τζάκι ή τη σόμπα μας;  Εδώ λοιπόν ξεκινάει η δική μας εμπλοκή. Ομολογώ ότι τα ευρήματα του δάσους του Ξηρομέρου που σχετίζονται με την τρούφα μας εξέπληξαν. Η παραμονή μας ήταν ολιγοήμερη (9/5 έως 12/5 2009) και αυτό οφείλεται στο ότι, όπου ψάχναμε για τρούφα, βρίσκαμε και μάλιστα από την πρώτη στιγμή. Το εφαλτήριό μας ήταν η Σκουρτού, ένα μικρό χωριό στα Βορειοδυτικά του δάσους. Με ενέργειες του Αποστόλη Τζογάνη, είχαμε σε κάθε έξοδό μας στο δάσος κάποιον οδηγό που ήξερε τα κατατόπια, αλλά ταυτόχρονα μας ενημέρωνε και για ότι αφορούσε στο δάσος.
Στα σημεία που βρίσκαμε τρούφα, παίρναμε και δείγμα χώματος, όπως επίσης και τις συντεταγμένες και τα αντίστοιχα υψόμετρα. Ο Γιάννης Σαχαρίδης από την Ορμύλια Χαλκιδικής έκανε τις αναλύσεις χώματος και ο Γιώργος Κωνσταντινίδης από τα Γρεβενά την ταυτοποίηση για κάθε είδος τρούφας που βρέθηκε. Και οι δύο εργάσθηκαν αφιλοκερδώς και τους ευχαριστούμε γι’ αυτό.

Συμπέρασμα
Μπορώ να κλείσω αυτό το κείμενο, όντας ευχαριστημένος από τις ποικιλίες τρούφας που βρήκαμε στο Ξηρόμερο, αλλά κυρίως γιατί δώσαμε το ερέθισμα να επανεκτιμηθούν πράγματα και καταστάσεις, που τα είχαμε απαξιώσει πλήρως. Ένα από αυτά ήταν η Βασιλική Βαλανιδιά : Η Quercus ithaburensis subsp. macrolepis.

Οι δρυς του μανιταριού

Quercus ithaburensis subs. macrolepis

Μέχρι τώρα ήταν γνωστή η παρουσία της τρούφας στις ρίζες πολλών δρυών αλλά όχι στις  και αυτό είναι που καθιστά αυτή την ανακάλυψη σημαντική. Οι ποικιλίες δένδρων στις οποίες θεωρείται ότι αποδίδει καλύτερα η τρούφα είναι κυρίως τρεις: η Quercus ilex (αριά), η Q. pubescens (χνοώδης δρύς) και η Corylus avellana (αγριοφουντουκιά). Στο άμεσο μέλλον, θα πρέπει μάλλον να προσθέσουμε σε αυτές και την Quercus ithaburensis subs. macrolepis, αφού πρώτα γίνουν οι απαιτούμενοι εργαστηριακοί έλεγχοι, που θα σιγουρέψουν την επιτυχημένη είσοδο του συγκεκριμένου δένδρου στην τρουφοκαλλιέργεια.

Το δάσος του Ξηρομέρου μπορεί να αξιοποιηθεί αγροτουριστικά, με επισκέπτες που θα πηγαίνουν εκεί για κυνήγι άγριας τρούφας και ταυτόχρονα στα χωράφια που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή, μπορεί να καλλιεργηθεί τρούφα. Τρούφα από τις ποικιλίες που ήδη υπάρχουν άγριες στην περιοχή και χρησιμοποιώντας σαν δένδρο ξενιστή την ήμερη βαλανιδιά (quercus macrolepis).Έτσι τα εισοδήματα των κατοίκων των γύρω χωριών θα αυξηθούν σημαντικά, όπως σημαντικά θα αυξηθεί και η έκταση του δάσους του Ξηρομέρου. Οι περαιτέρω ενέργειες ανήκουν στους ντόπιους, οι οποίοι ίσως αρχίζουν σιγά-σιγά να καταλαβαίνουν το θησαυρό που έχουν δίπλα τους. Κλείνοντας αυτό το κεφάλαιο, να διευκρινίσουμε ότι η άγρια τρούφα υπάρχει σε πολύ μικρές ποσότητες και γι’ αυτό, μόνο η αγροτουριστική της αξιοποίηση μπορεί να αποφέρει εισόδημα. Σε αντίθεση μ’ αυτό, η καλλιέργεια αποφέρει εισόδημα και από την παραγωγή της ίδιας της τρούφας και από τον αγροτουρισμό.