Αγρίνιο – Γουριώτισσα – Σκουρτού – Λίμνη Οζερός –Βαλανιδοδάσος, με λεωφορείο για μια αξέχαστη ημερήσια απόδραση

Μετά το Αγρίνιο κινούμενοι στην Εθνική οδό Αγρινίου-Ιωαννίνων και αφού περάσουμε την γέφυρα του Αχελώου, στα 700 μέτρα περίπου, κατευθυνόμαστε αριστερά και ακολουθούμε την επαρχιακή οδό που οδηγεί στον Αστακό, έχοντας σαν προορισμό στην ημερήσια απόδρασή μας τα χωριά

Γουριώτισσα (22 χιλ)

 

Σκουρτού (31 χιλ).

Γουριώτισσα (22 χιλ)                                            και Σκουρτού (31 χιλ).

Στην περιφέρεια αυτών των χωριών απλώνονται τα ομορφότερα τοπία του βαλανιδοδάσους και της λίμνης Οζερού, τα οποία δίκαια έχουν καταχωρηθεί στον κατάλογο των Τοπίων Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (Τ.Ι.Φ.Κ) της χώρας μας.

Μεταξύ των δύο χωριών στην κορυφή της λοφοσειράς είναι κτισμένο το ιστορικό Μοναστήρι της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας, η θέση του οποίου χαρακτηρίζεται ως το καλύτερο μπαλκόνι της Αιτωλοακαρνανίας.

3Ιερά Μονή Λιγοβιτσίου

4

Μοναστήρι της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας, το καλύτερο μπαλκόνι της Αιτωλοακαρνανίας.

Λίμνη Οζερός2Λίμνη Οζερός

λίμνη Οζερός

Δέκα μικρά χωριά ευρίσκονται στην περιοχή του δάσους. Στο παρελθόν η οικονομία των χωριών συμπληρώνονταν με την συλλογή του βελανιδιού, σαν υλικό εξαγωγής για την ταννίνη, η οποία κάποτε στήριζε την Μεσογειακή βιομηχανία βαφών και κατασκευής δερμάτων. Η συλλογή του βελανιδιού για εξαγωγή είχε γίνει συνήθεια για τους κατοίκους, για πάνω από 600 χρόνια και ήταν ένας ισχυρός δεσμός των ντόπιων κατοίκων και του μοναδικού δάσους βαλανιδιάς.
Τα μονοπάτια έχουν χρησιμοποιηθεί από Βλάχους βοσκούς επί αιώνες. Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των χωριών και ο πολιτισμός είναι αυθεντικά κληρονομήματα και πηγές για εναλλακτικό τουρισμό.

Βαλανιδόκουπες βυρσοδεψίας (εμπορική ονομασία valonea)

Βαλανιδόκουπες βυρσοδεψίας (εμπορική ονομασία valonea)

Οι βαλανιδόκουπες ή περισσότερο γνωστές ως το βελανίδι της βυρσοδεψίας επικράτησε στο διεθνές εμπόριο με την εμπορική ονομασία valonea, σε μορφή βελανιδάλευρου, που παραγόταν στους γνωστούς ταμπακόμυλους των βυρσοδεψείων, από τον 13ο αιώνα μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, και σαν ξηρό εκχύλισμα (εξτρά). Ακόμη και σήμερα παραδοσιακό βυρσοδεψείο στην Άμφισσα παράγει τα λεγόμενα βελανιδερά δέρματα χρησιμοποιώντας ως δεψικό υλικό το βελανιδάλευρο.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Βελανιδόδασος Ξηρομέρου

Φτάνοντας στο ύψος της Γουριώτισσας αφήνουμε αριστερά μας το χωριό και δεξιά μας τη λίμνη Οζερού για να πάρουμε την ανηφόρα των λόφων Λιγοβιτσίου με σκοπό να επισκεφτούμε πρώτα το Μοναστήρι της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας και τη Σκουρτού.

Σε κάθε εποχή η ανάβαση σε αυτή τη διαδρομή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς σε μαγεύουν κάθε φορά οι έντονες χρωματικές αντιθέσεις της βελανιδιάς, των φυλλοβόλων θάμνων κοκορεβυθιάς και χρυσόξυλου και μιας μεγάλης ποικιλίας λουλουδιών που την άνοιξη κυρίως κοσμούν τις άκρες του δρόμου. Νωρίς, την πρώϊμη άνοιξη εδώ σ’αυτούς τους λόφους κάτω από τις βελανιδιές, σε ένα τοπίο που δεν έχει αφήσει ακόμα τα γκρίζα χρώματα του χειμώνα, ξεπροβάλλουν τα χρώματα της παιώνιας, πράσινο λαμπερό στα φύλλα της και κόκκινο ροζ με κίτρινο στο μοναδικό άνθος της , προσφορά σ’αυτούς που θα αφήσουν την άσφαλτο και με σεβασμό θα πλησιάσουν τις απόκρυφες γωνιές της. Η άνθισή της συμπίπτει με τις ακολουθίες των χαιρετισμών του Πάσχα που τελούνται με ξεχωριστό τρόπο στο μονασήρι της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας οπότε οι προσκυνητές του μοναστηριού τις μέρες εκείνες αν αφιχθούν λίγο νωρίτερα στην τοποθεσία έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν και να φωτογραφίσουν τις ολάνθιστες παιώνιες. Η παιώνια είναι μοναδική στην Αιτωλοακαρνανία και σαν τέτοια οφείλουμε να την διατηρήσουμε.

Παιώνιες ( Paeonia mascula ssp russi)Παιώνιες ( Paeonia mascula ssp russi) 2

Παιώνιες ( Paeonia mascula ssp russi)

Καθώς ανεβαίνουμε τις στροφές του δρόμου βλέπουμε ένα τοπίο γεμάτο με βελανιδιές που λες και είναι φυτρωμένες πάνω στους βράχους σε ορισμένες τοποθεσίες, και δεξιά μας η λίμνη Οζερού στέκεται πάντα γαλήνια, με ένα τοπίο ακίνητο, σε αντίθεση με το τοπίο της βελανιδιάς που μεταβάλλεται συνέχεια.

6

Απορροφημένοι από την άγρια ομορφιά χωρίς να το αντιληφθούμε φτάνουμε στην κορυφή του λόφου και σε λίγα λεπτά στο Μοναστήρι της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας. Το μοναστήρι είναι κτισμένο σε πλάτωμα λίγο χαμηλότερα από την κορυφή του λόφου, όπου σώζονται τα ερείπια της ακρόπολης των αρχαίων Δεριέων και απομεινάρια κτισμάτων της βυζαντινής εποχής. Εξωτερικά έχει φρουριακή μορφή. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην περιοχή την εποχή του αγώνα του 1821, οπότε για αρκετό διάστημα χρησίμευσε ως έδρα των στρατηγείων του Καραϊσκάκη και του Μαυροκορδάτου.

Η θέα από δω σου κόβει την ανάσα μιας και στο οπτικό πεδίο ξετυλίγονται απίστευτες εικόνες φυσικής ομορφιάς που φθάνουν μέχρι τον Πατραϊκό κόλπο και τα όρη της Ναυπακτίας. Η λίμνη Οζερού απλώνεται μπροστά, στη βάση του λόφου, σαν ένας μεγάλος καθρέφτης .
Η σεβαστή Γερόντισσα Μακρίνα, Ηγουμένη στο μοναστήρι γράφει στο βιβλίο της…<<..Το μοναστήρι μοιάζει σαν αετοφωλιά πάνω στο βράχο και δεσπόζει τού κάμπου, τον oποίο διασχίζει o Αχελώος… κτίστηκε στο διάστημα 1757 – 1758, καταστράφηκε κατά την περίοδο της Επανάστασης τού 1821, για να ανεγερθεί μετά το τέλος τού 2ου Παγκοσμίου Πολέμου….>>
Μετά το προσκύνημα στο Μοναστήρι επιστρέφουμε για να πιάσουμε την επαρχιακή οδό που οδηγεί στη Σκουρτού.
Στο μέσον αυτής της μικρής διαδρομής, από την τοποθεσία Μεσσηνάδια, ξεκινάει μονοπάτι 1200 μ. που ανοίχθηκε πρόσφατα και πήρε το όνομα «μονοπάτι της παιώνιας» από τις πολλές παιώνιες που συναντάμε στη διαδρομή. Εδώ δίνεται η ευκαιρία στους περιπατητές να γνωρίσουν την πλούσια βιοποικιλότητα και να απολαύσουν τα τοπία, δυτικά πλέον, προς την Ακαρνανική ενδοχώρα. Από τις αρχές Μαρτίου μέχρι τις αρχές Απριλίου στο μονοπάτι αυτό μας υποδέχονται ανθισμένες οι παιώνιες προσφέροντάς μας τα μοναδικά χρώματά τους και το σπάνιο άρωμά τους. Το ενδιαφέρον για την παιώνια μεταφέρεται και στους μήνες Σεπτέμβρη και Οκτώβρη, την εποχή κατά την οποία αποκαλύπτουν τα μαύρα μαργαριτάρια τους, τους σπόρους, σε ένα κατακόκκινο φόντο που φέρουν εσωτερικά οι κάλυκες.

σπόροι παιώνιαςσπόροι παιώνιας

Φυσικά από τον Μάρτη μέχρι πέρα το Δεκέμβρη η ποικιλία των λουλουδιών του δάσους γενικότερα ανεβάζει το ενδιαφέρον στα ύψη, ειδικά τους μήνες της άνοιξης. Ξεχωρίζουν, εκτός από την παιώνια, η ορχιδέα, το γνωστό σε πολλούς σερνικοβότανο και τοπικά γνωστή με την όμορφη ονομασία Κωνσταντινάτο, καθώς και ο δίκταμος ή αγιοβάρβαρο, και τα δύο με ιδιαίτερο άρωμα.

Κωνσταντινάτοαϊ βάρβαρος

Κωνσταντινάτο    και                                          αϊ βάρβαρος

Τα υπεραιωνόβια δέντρα τριών ειδών βελανιδιάς (Ήμερη, Μακεδονική και Χνοώδης) που θα συναντήσουμε στο μονοπάτι, ηλικίας άνω των τετρακοσίων ετών, και μια μεγάλη ποικιλία θάμνων (Πουρνάρι, Φιλίκι, Μαυραγκαθιά, Ορεινός Φράξος, Κοκορεβυθιά, Χρυσόξυλο, Ασφάλακτος, Κράταιγος, κ.αλ.) συμπληρώνουν το πάζλ.

Στη Σκουρτού φθάνουμε είτε μέσω του μονοπατιού είτε με το λεωφορείο.

βιβλιοθήκηβιβλιοθήκη

Εδώ στην αίθουσα της βιβλιοθήκης θα παρακολουθήσουμε μια ενημέρωση με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και με πολλές πληροφορίες για τα οικοσυστήματα του βελανιδοδάσους και της λίμνης Οζερού, καθώς και την παραδοσιακή εκμετάλλευση τους διαχρονικά από τους ντόπιους. Πλήρεις σε εμπειρίες και γνώσεις συνεχίζουμε με μια βόλτα στα σοκάκια του χωριού και, προαιρετικά, με κουβέντα και χαλάρωση σε κάποιο καφενείο.

Η Σκουρτού ή Σκορτού, (η παλιά της ονομασία), είναι κτισμένη στην δυτική πλευρά της δασωμένης λοφοσειράς και αγναντεύει τις κορυφές Μπούμιστο και Περγαντί των Ακαρνανικών ορέων, που ορθώνονται και δεσπόζουν στην ενδοχώρα της Ακαρνανίας, της περιοχής που είναι γνωστή σήμερα ως Ξηρόμερο. Σήμερα αριθμεί περίπου 150 κατοίκους. Από το εδώ εύκολα σου κινείται το ενδιαφέρον να εξερευνήσεις και τα κοντινά Ακαρνανικά όρη. Σε κωνοειδή λόφο που δεσπόζει του χωριού βρίσκονται τα ερείπια κυκλώπειων τειχών μιας αρχαίας Ακαρνανικής πόλης με το όνομα Δέριον.

Από την διατριβή της Γερμανίδας Judith Ley, η οποία μελέτησε τα Ακαρνανικά κάστρα, μεταφράζουμε: «Από τη μεγάλη πλαγιά στη Στράτο οδηγεί ένα πέρασμα πάνω από το Λιγοβίτσι, στην κορυφή του οποίου βρίσκονται τα ερείπια ενός αρχαίου σταθμού περιφρούρησης, στο εσωτερικό της ακαρνανικής κοιλάδας. Τη διάβαση αυτού του δρόμου στην κοιλάδα περιφρουρούσε μια μικρή αρχαία πόλη, εγκατεστημένη πάνω σε έναν απομονωμένο, κωνοειδή λόφο με ένα οχυρό μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου, εκτάσεως 7,3 εκταρίων. Ευχερώς αναγνωρίσιμα απομεινάρια κτισμάτων οικιών και πιθανώς ενός ναού στο εσωτερικό του δακτυλίου του οχυρού προσφέρουν ενδείξεις πως πρόκειται όχι μόνο για ένα φρούριο ελέγχου της διαβάσεως αλλά και για μια μικρή κατοικημένη πόλη. Συντρίμμια, ως ευρήματα στην επιφάνεια του βουνού από τον Pritchett, φτάνουν πίσω μέχρι και τον 5ο αιώνα π.Χ».

78

Κυκλώπεια τείχη

Ο επισκέπτης έχει επίσης την δυνατότητα να πραγματοποιήσει μια σύντομη επίσκεψη στο σπηλαιοβάραθρο Ληγούστα και να γνωρίσει από κοντά υπεραιωνόβια δέντρα ήμερης βελανιδιάς, με περίμετρο κορμού πάνω από τέσσερα μέτρα, που είναι πλέον μνημεία φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

υπεραιωνόβιου δέντρουσπηλαιοβάραθρο

υπεραιωνόβιο δέντρο                          και το σπηλαιοβάραθρο Ληγούστα

Οι τολμηροί που θ’ ανέβουν το λόφο του αρχαίου κάστρου, θα θαυμάσουν τα κυκλώπεια τείχη και τις τεχνικές σύνδεσης των ασβεστολιθικών ογκόλιθων. Η θέα επίσης προς το δάσος και το χωριό θα τους ανταμείψει πλουσιοπάροχα.
Επιστρέφοντας από τη Σκουρτού και πριν αφιχθούμε στη Γουριώτισσα βγαίνουμε από την επαρχιακή οδό και κατευθυνόμαστε αριστερά προς τη λίμνη Οζερού και το παραλίμνιο δάσος Η θέα προς τη λίμνη είναι καταπληκτική. Η ζωή της λίμνης όσο πλησιάζουμε ακούγεται πιο έντονα και η σειρά των ασβεστολιθικών βράχων πάνω από τη λίμνη συμπληρώνει την αγριότητα του τοπίου. Εδώ στο παραλίμνιο δάσος που μοιάζει με φυσικό καταφύγιο επιβιώνει ακόμη ο αγριόγατος και η βίδρα. Τα πουλιά της λίμνης βρίσκουν καταφύγιο πάνω στα δέντρα των οποίων τα κλαδιά εισχωρούν σε πολλά σημεία κυριολεκτικά μέσα στο νερό. Στα βράχια πάνω από τη λίμνη φωλιάζουν αρπακτικά και συχνά τα βλέπεις να πλανάρουν στον αέρα.

Εδώ θα συναντήσουμε τους ψαράδες της λίμνης Οζερού και θα πάρουμε μια «γεύση» από τα λιμνίσια ψάρια, τα οποία συνήθως είναι άγνωστα στους περισσότερους επισκέπτες.

Γριβάδια και ΤσερούκλαΚυπρίνος

Γριβάδια και Τσερούκλα                                          Κυπρίνος

Μετά τη λίμνη βρισκόμαστε σε λίγο χρόνο στο χωριό Γουριώτισσα. Η Γουριώτισσα είναι κτισμένη πάνω σε μικρό λόφο στις ανατολικές παρυφές της πυκνά δασωμένης λοφοσειράς Λιγοβιτσίου – Μάνινας, με μεγαλύτερο οπτικό πεδίο προς την νερομάνα πεδιάδα του Αχελώου. Είναι το χωριό απ’ όπου ο επισκέπτης εισέρχεται στο πεδινό βελανιδοδάσος της Μάνινας, το κέντρο κάποτε της κτηνοτροφίας και της συλλογής του βελανιδιού. Έχει πληθυσμό πάνω από 600 κατοίκους και στο μεγαλύτερο μέρος οι κάτοικοι μιλούν την Βλάχικη. Είναι σχετικά νέο χωριό, τα πρώτα σπίτια άρχισαν να χτίζονται από τα μέσα του 19ου αιώνα από Ελληνόβλαχους νομάδες κτηνοτρόφους, που μέχρι τότε ζούσαν σε καλύβες και σκηνές και κατέβαιναν για χειμαδιά από την περιοχή της Ηπείρου.

Κάνουμε μια στάση και στη συνέχεια ανεβαίνουμε στο λεωφορείο για να πραγματοποιήσουμε την τελευταία βόλτα μας σε μια από τις ωραιότερες διαδρομές του βελανιδοδάσους μέχρι την θέση θέας, κοντά στο χωριό Πρόδρομος, όπου ο περιηγητής Ληκ στάθηκε και αγνάντεψε τη Μάνινα, διερχόμενος από το σημείο αυτό στις αρχές του 19ου αιώνα και το περιγράφει στο βιβλίο του «ταξίδι στην Ακαρνανία».

Μάνινα

Μάνινα

Αφού ρουφήξουμε τις τελευταίες εικόνες του δάσους και πάρουμε τις σχετικές αναμνηστικές φωτογραφίες παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής για το Αγρίνιο.

Για μεσημβρινό γεύμα, μόνο κατόπιν παραγγελίας, προσφέρονται παραδοσιακά μαγειρεμένα φαγητά και ψητά της ώρας από ντόπια κρέατα, καθώς και το παραδοσιακό γλυκό ραβανί στις  παρακάτω ψησταριές


Στη Σκουρτού: Καφέ- ψησταριά «Η καλή καρδιά»
Καραμπλιάνης Βασίλειος τηλ: 26460 93782

Στη Γουριώτισσακαφέ: Καφέ –ψησταριά «Αστροφεγγιά»
Καραϊσκου Κωνσταντίνα τηλ. 26320 71431

Οι επισκέπτες που ταξιδεύουν δια μέσου της Ιόνιας οδού, για να γνωρίσουν την προτεινόμενη περιοχή θα ακολουθήσουν την έξοδο της Παλαιομάνινας και θα κατευθυνθούν μέσω του χωριού Ρίγανη προς την Γουριώτισσα –Λιγοβίτσι – Σκουρτού.

Φωτογραφικό υλικό από την περιοχή του Ξηρομέρου. 

14191226οζ104604999οζ

 Κορμοράνοι                                   λίμνη Οζερός

21567433788500881Κοκορεβυθιά ή αγριοτσικουδιά

                                                                                           Κοκορεβυθιά ή αγριοτσικουδιά

41656598βελλίμνη Οζερός από τους δασωμένους λόφους Λιγοβιτσίου                                                             λίμνη Οζερός από τους δασωμένους λόφους Λιγοβιτσίου

Αργυροπελεκάνοι στη λίμνη ΟζερόΤα γαϊδουράκια της Αμάλθειας στη Σκουρτού

Πελεκάνοι στον Οζερό                          Τα γαϊδουράκια της Αμάλθειας στη Σκουρτού